Toelichting op de balans per 31 december 2022

VASTE ACTIVA

Algemene toelichting vaste activa

De vaste activa zijn een weergave van de investeringen zoals die in het verleden zijn uitgevoerd, en van die welke momenteel in uitvoering zijn. De investeringen hebben in 2022 veelal geleid tot vermeerderingen van vaste activa, tenzij ze direct werden gedekt uit bijdragen van derden.

In de bijlage "Kredietoverzicht" wordt per investering een korte toelichting gegeven op de actuele stand van zaken. Onder andere of de investering inmiddels is afgerond dan wel of de uitvoering doorloopt in 2023. Ook blijkt uit die bijlage welk deel van het investeringsbudget t/m 2022 is besteed, en welk deel nog te besteden is.

De belangrijkste investeringen van 2022 worden ook in de onderstaande toelichting op de vaste activa benoemd.

Immateriële vaste activa

Kosten van onderzoek en ontwikkeling van een bepaald actief         
Dit onderdeel bestaat uit twee projecten, zoals weergegeven in de onderstaande tabel.

De kosten van de sanering Hooiland worden gedekt met een bijdrage uit de algemene reserve. Deze wordt weergegeven als desinvestering.
De ontwikkeling revitalisering Lemsterhoek betreft kosten die uiteindelijk deel gaan uitmaken van de nog in te stellen grondexploitatie revitalisering Lemsterhoek.

Overzicht belangrijkste investeringen:

Bijdragen aan activa in eigendom van derden:

Materiële vaste activa

De materiële activa bestaat uit de volgende hoofdonderdelen:

Investeringen met een economisch nut

Het gaat voornamelijk om een achttal grotere investeringen (mln.):

1. Aankoop strategische grond PoU            € 2,5
2. Kunstgras sportpark               € 1,2
3. Ambtswoning burgemeester             € 0,6
4. Uitbreiding begraafplaats               € 0,5
5. Meubilair en apparatuur voor plaats en tijd       € 0,4
   onafhankelijk werken       
6. Brandweerkazerne                   € 0,4
7. Zoutelectrolyse installatie zwembad 't Bun         € 0,2
8. Routekaart verduurzamen   gem. gebouwen      € 0,1
                          € 5,9

Investeringen met economisch nut, met kostenheffing
Het gaat om investeringen in rioleringswerken incl. wegherstel, die bekostigd worden uit het rioolrecht.

Investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut (openbare ruimte)

Het gaat voornamelijk om een drietal grotere investeringen (mln.):

1. Derde brug Urkervaart voor Zeeheldenbuurt      € 5,0
2. Herinrichting Singel                  € 0,8
3. Urkerweg                     € 0,6         

€ 6,4

De "desinvesteringen" bestonden voornamelijk uit de bijdragen vanuit de grondexploitatie voor de derde brug, de vaarduiker Urkerweg en voor de Urkerweg aangezien die drie voor een (groot) deel aangemerkt zijn als bovenwijkse voorzieningen.

Financiële vaste activa

Kapitaalverstrekking aan deelnemingen
Het betreft voor een deel (€ 303.000) deelnemingen in het vermogen van samenwerkingsverbanden zoals de Rova, Vitens, de BNG en het Aandelen Technofonds Flevoland BV.

De leningen die via de Stichting Stimulering Volkshuisvesting Nederland (SVn, € 4.606.000) verstrekt worden zijn verantwoord onder de overige langlopende leningen om een zuiverder beeld te presenteren van de kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen.

De Stichting SVn verstrekt namens gemeenten leningen aan particulieren in het kader van woningverbetering en restauratie van monumenten.  

Leningen aan overige verbonden partijen
Er zijn twee leningen verstrekt aan de Stichting Sportaccommodatie Urk in het kader van de financiering van sporthal De Schelp en de sporthal De Vlechttuinen. In 2022 zijn geen nieuwe leningen verstrekt. Er is geen sprake van achterstanden bij het betalen van de rente en aflossing. Aan de gemeente is het recht van eerste hypotheek verstrekt op de beide sporthallen.

Deze leningen worden met ingang van 2022 gepresenteerd onder de overige langlopende leningen om een duidelijker overzicht te creëren.

Overige verstrekte langlopende leningen
Het betreft leningen die zijn verstrekt in het kader van de sociale zekerheid waaronder de regeling Bijzondere Bijstand Zelfstandigen.

Met ingang van 2022 komen hier leningen bij die verantwoord werden onder kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen en leningen aan overige verbonden partijen.

VLOTTENDE ACTIVA

Voorraden

De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst in de volgende categorieën:

Onderhanden werk, gronden in exploitatie

Het onderstaande overzicht geeft de boekwaarden van de gronden in exploitatie weer:

In het bovenstaande overzicht is de boekwaarde gronden in exploitatie 31 december 2021
€ 43,7 mln., dit is exclusief de gevormde voorzieningen voor de complexen Port of Urk en Grex Westgat (totaal € 1,7 mln.).

Op 31 december 2022 bedraagt de boekwaarde van het onderhanden werk (inclusief voorzieningen verwacht verlies) € 52,2 mln.

Gereed product en handelsgoederen

Een zeer gering deel van de voorraden bestaat uit enige verbruiksgoederen zoals  representatieartikelen en de documentenvoorraad burgerzaken.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd < 1 jaar

Deze balanspost is uitgesplitst in de volgende categorieën:

Vorderingen op openbare lichamen                     
Het betreft met name te verrekenen btw met vooral het btw-compensatiefonds.

Uitzettingen in 's Rijks schatkist               
Op grond van de regeling Schatkistbankieren moeten overtollige liquide middelen op een rekening bij de Nederlandse staat worden gestald.

Overige vorderingen
De inning van de vorderingen heeft een normaal verloop. De voorzieningen voor oninbare posten worden jaarlijks aan het eind van het jaar bijgesteld. De afname van deze voorziening is voornamelijk ontstaan door de definitieve afwaardering van vorderingen van de haven.

De rekening-courant verhouding met derden betreft een rekening-courant met het ZLF Lelystad (in het kader de BBZ verstrekkingen) en de Port of Urk B.V.

Liquide middelen

VASTE PASSIVA

Eigen vermogen

Deze balanspost is uitgesplitst in de volgende categorieën:

Toelichting reserve mutaties

Hieronder worden de aard en reden van de belangrijkste toevoegingen en onttrekkingen per reserve toegelicht.

Algemene Reserve
Bufferfunctie in het kader van het weerstandsvermogen van de algemene dienst. Op basis van de nota risicomanagement en weerstandsvermogen dient de beschikbare weerstandscapaciteit minimaal gelijk te zijn aan de benodigde weerstandscapaciteit waarbij de algemene reserve als sluitpost dient. De mutaties bestaan vooral uit de verwerking van de nota reserves en voorzieningen 2022. Van het jaarrekeningresultaat 2021 is € 1.365.438 toegevoegd aan de algemene reserve.

Fonds Nieuwe Projecten
Gevormd bij de kadernota 2017, in het kader van de dekking van nieuwe projecten 2017.

Frictiekosten personeel
Egalisatiereserve ter dekking van ontslagvergoeding personeel. In 2022 is voor een bedrag van € 109.352 onttrokken voor ontslagvergoeding en WW-uitkering aan 2 ex-medewerkers en toevoeging van € 111.400 aan de reserve vanuit de exploitatie.  

IBOR egalisatiefonds exploitatie
Egalisatiereserve ter dekking van het beleidsplan openbare ruimte zoals dat in december 2021 is vastgesteld. Omdat de benodigde budgetruimte pas in 2025 beschikbaar komt uit de stelpost areaaluitbreidingen, is het verhoogde totale IBOR-budget in de jaren 2022 t/m 2024 gedekt door een bijdrage van deze reserve.

Uitdiepen havens
Reserveren van gelden voor het te zijner tijd baggeren van de havens. Jaarlijks wordt € 26.000 gespaard ten laste van de exploitatie van de havens.

Maritieme Service Haven
Het betreft het restant van de middelen die in 2017 eenmalig beschikbaar werden gesteld voor de planvorming van de Maritieme Service Haven.

Binnensportaccommodaties

Deze reserve is gekoppeld aan het beheerplan binnensportaccommodaties.

Participatie
Reserve voor het opvangen van financiële risico's voortvloeiend uit de participatiewet. Het gaat om de taakvelden 6.3, 6.4 en 6.5. Het maximum van deze reserve is € 2.000.000.
Voorheen waren er 3 aparte reserves (Sociale uitkeringsregelingen (voorheen WWB), Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). In 2022 is van de nota reserves en voorzieningen geactualiseerd en door de raad vastgesteld. Hiermee zijn de 3 reserves samengevoegd tot 1 reserve Participatie. Het bedrag boven het maximum van € 1.000.000 is toegevoegd aan de algemene reserve.  

Sociaal Domein
Reserve voor het opvangen van financiële risico's in het sociaal domein. Het gaat hierbij om taakveld 6, exclusief de taakvelden 6.3, 6.4 en 6.5. en om taakveld 7.1. Het maximum van deze reserve is € 4.500.000.
In 2022 is voornamelijk onttrokken:

• € 830.325 het bedrag boven het maximum (toegevoegd aan de algemene reserve);
• € 175.500 voor het IJslands Preventiemodel;
• € 170.500 voor personeel/inhuur;
• € 50.000 voor versterking aanbod dementie.

Begraafplaatsen
De reserve begraafplaatsen wordt opgeheven. In 2022 kon daardoor al € 194.000 vrijvallen.

SVN starters bestaande woningen
Ter dekking van negatief saldo startersleningen. Omdat dit structurele kosten zijn, en structurele kosten niet gedekt moeten worden uit een reserve (de middelen in een reserve zijn per definitie incidentele middelen) zijn deze kosten in 2022 gedekt ten laste van de exploitatie en niet uit deze reserve.

Infrastructuur (3e brug)
Reserveren ten behoeve van de realisatie 3e brug. De toevoeging is een gevolg van winstneming bij Oranjewijk en Zwolse Hoek 5.

Dorpsuitleg
Reserveren voor bovenwijkse voorzieningen. De toevoeging is een gevolg van winstneming bij Oranjewijk en Zwolse Hoek 5.

Grondzaken
Bufferfunctie in het kader van het weerstandsvermogen van de grondexploitatie. De risico's van de grondexploitatie worden in eerste instantie afgedekt door deze reserve. Mocht dit ontoereikend zijn, dan vindt afdekking door de algemene reserve plaats. In de paragraaf grondbeleid is een overzicht opgenomen van het verloop van deze reserve in 2022.

Strategische aankopen
Dekking van aankopen en incidentele kosten strategische aankopen. In 2022 zijn de exploitatiekosten waaronder de rente- en afschrijvingslasten van het pand Klifweg 12 uit de reserve gedekt.

Incidentele doeleinden
Overheveling van budgetten naar het volgende begrotingsjaar. Vanaf 2022 is het uitgangspunt dat alleen incidentele budgetten voor overheveling in aanmerking komen. De onttrekkingen (€ 2.031.368) bestaan voor een groot deel uit overhevelingen van 2021 naar 2022. Deze bedragen zijn in 2022 toegevoegd aan de exploitatiebudgetten en worden daar ook verklaard. De overige mutaties zijn veelal gemaakt o.b.v. de tussenrapportages en de nota reserves en voorzieningen 2022.

Wachtgelden wethouders
Ter dekking van wachtgelden wethouders. In 2022 een bedrag van € 62.300 onttrokken voor wachtgeld ex-wethouder.

Generatiepact
Ingesteld ten behoeve dekking extra kosten generatiepact.

Afkoopsom havens
De intentie is om deze middelen in te zetten voor toekomstige bijdragen vergroten sluizen Kornwerderzand en uitdiepen vaargeul Urk.

Monumenten en beeldbepalende panden
In de reserve is een beperkt aantal malen eenmalig geld gestort, langere tijd geleden, in 2013 en 2018. Uit de reserve werden jaarlijks structurele uitnames gedaan om de subsidie-uitgaven van de subsidieregeling oude dorp af te dekken. Structurele kosten mogen echter niet gedekt worden uit een reserve: de middelen in een reserve zijn per definitie incidentele middelen. Daarom zijn deze kosten in 2022 gedekt ten laste van de exploitatie en niet uit deze reserve.

Afschrijvingen
Reserve ter dekking van afschrijvingslasten. In 2022 zijn alle afzonderlijke reserves voor afschrijvingen opgeheven en is één reserve gevormd voor het dekken van afschrijvingslasten.

Afvalstoffenheffing
Egalisatie tarieven afvalstoffenheffing. Bij het onderdeel gemeentereiniging verlopen de inkomsten en uitgaven jaarlijks budgettair neutraal. Indien er in een jaar sprake is van een overschot of tekort dan wordt dit verrekend met de reserve afvalstoffenheffing. In 2022 was sprake van een overschot. Dit overschot bedroeg circa € 91.500 en is toegevoegd aan de reserve.

Nota reserves en voorzieningen 2022

In 2022 is de nota reserves en voorzieningen 2022 vastgesteld. De nota bevat de geldende wettelijke kaders en is zo beknopt mogelijk opgesteld. De kaders in de nota zijn erop gericht om zoveel mogelijk transparantie en grip te geven op de reserves en de voorzieningen. Door goed inzicht in de reserves en voorzieningen, wordt de beleidsruimte beter zichtbaar.

Het volgende overzicht gegeven geeft de reserves en voorzieningen aan die zijn opgeheven of samengevoegd in 2022 op basis van de nota:  

Voorzieningen; voor diverse doeleinden

Toelichting voorziening mutaties

Hieronder worden de aard en reden van de belangrijkste toevoegingen en onttrekkingen per voorziening toegelicht.

Wethouders (o.b.v. wet APPA)
Pensioenvoorziening wethouders, vloeit voort uit een wettelijke taak. In 2022 de jaarlijkse toevoeging van € 34.863 en er is € 349.120 onttrokken omdat op basis van Raet berekeningen de wet APPA voor de (ex)wethouders op niveau is.

ICT Beheerplan
Egalisatie lasten groot onderhoud ICT. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking op basis van een vastgesteld beheerplan.

Gebouwenbeheer
Egalisatie lasten groot onderhoud gebouwen. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking op basis van een vastgesteld beheerplan. Het bestaande beheerplan dateert uit 2013.

Havenbeheer
Egalisatie lasten groot onderhoud haven. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking opgenomen in de exploitatiebegroting op basis van een beheerplan. Het plan en de voorziening worden betrokken bij de toekomstige vervanging van kades.

Onderwijs
Egalisatie lasten groot onderhoud schoolgebouwen. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking op basis van een vastgesteld beheerplan. Het plan wordt tenminste iedere 4 jaar geactualiseerd en vastgesteld. In 2022 is in totaal € 30.300 toegevoegd vanuit de exploitatie als voeding voor de voorziening. Er is totaal € 53.179 onttrokken aan de voorziening voor o.a. kosten tijdelijke huisvesting Obadjaschool (€23.900), 50% kosten huisvestingsplan onderwijs (€ 12.300) en kosten schade/vandalisme (€ 16.900).

Sportpark
Egalisatie lasten groot onderhoud sportpark velden. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking op basis van een vastgesteld beheerplan. Het plan wordt tenminste iedere 4 jaar geactualiseerd en vastgesteld.

Zwembad
Egalisatie lasten groot onderhoud zwembad.

Kunstobjecten
Egalisatie lasten groot onderhoud kunstobjecten. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking opgenomen in de begroting.

Kindcentrum
Egalisatie lasten groot onderhoud kindcentrum. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking op basis van een vastgesteld beheerplan. Het plan wordt tenminste iedere 4 jaar geactualiseerd en vastgesteld. In 2022 is totaal € 43.443 toegevoegd vanuit de exploitatie als voeding voor de voorziening. Er is totaal € 26.674 onttrokken aan de voorziening voor kosten aanschaf nieuw sleutelsysteem voor het kindcentrum.

Riolering
Egalisatie riooltarieven. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking op basis van het gemeentelijk rioleringsplan. Het geraamde overschot bedroeg € 562.000. Het werkelijke overschot was bijna € 217.000 hoger en kwam uit op een bedrag van bijna € 779.000. De belangrijkste afwijkingen waren het lager uitbesteed werk € 117.000 en de hogere opbrengst rioolheffing woningen € 94.000.

Machines en materialen
Egalisatie kosten groot onderhoud machines en materialen. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking opgenomen in de begroting.

Vaste schulden; looptijd van 1 jaar of langer

De totale rentelast over 2022 van de vaste schulden bedroeg € 1.184.000. De transitorische (nog te betalen) rente bedraagt € 741.000.

In 2022 is één lening aangetrokken van € 20 mln. bij de BNG. Het aantrekken van de vaste geldlening was nodig voor enige herfinanciering maar vooral voor het financieren van investeringen.

VLOTTENDE PASSIVA

Netto vlottende schulden; looptijd korter dan 1 jaar

Deze balanspost is uitgesplitst in de volgende categorieën:

Rekening-courantverhouding met derden                  
Op dit onderdeel is sprake van verplichtingen, voortvloeiend uit een rekening-courantverhouding met de stichting Dorpsherstel Urk. Deze stichting heeft al langere tijd geen activiteiten meer ondernomen. Er is overleg met het stichtingsbestuur of het nog zinvol is de stichting in stand te houden.

Verplichtingen uit heffingen en premies                  
Op deze post worden verplichtingen inzake de diverse afdrachten van heffingen en premies verantwoord, zowel betreffende lonen gemeentepersoneel als van uitkeringen in het sociale domein. Het gaat om bedragen die betrekking hebben op 2022, maar pas in 2023 daadwerkelijk aan de diverse heffende instanties worden voldaan.

Betalingen onderweg, diverse tussenrekeningen en overige crediteuren   
De posten “Betalingen onderweg en diverse tussenrekeningen” en “Overige crediteuren” moeten, voor het maken een vergelijking, in samenhang met elkaar worden bezien. Op deze posten zijn voornamelijk verantwoord bedragen die in 2022 als kosten in de exploitatie zijn verantwoord, maar waarvan de daadwerkelijke betaling in 2023 valt.

Overlopende passiva

Deze balanspost is uitgesplitst in de volgende categorieën:

Nog af te wikkelen bijdragen van diverse overheden
Het betreft de van andere overheden ontvangen bijdragen voor specifieke doeleinden. De middelen moeten in een volgend jaar besteed worden, of worden terugbetaald aan de betreffende mede-overheid. Het saldo is ten opzichte van 2021 aanzienlijk gestegen en is als volgt te specificeren:

Transitorische rente onderhandse leningen                 
De transitorische rente betreft het deel van de rentelast 2022 van aangetrokken langlopende leningen die in 2023 aan de geldverstrekkers wordt betaald.

Diverse overlopende passiva                     
Bij dit onderdeel zijn verantwoord een aantal ontvangen waarborgsommen inzake de Veiling IJsselmeervis- en grondexploitatie.

Verplichtingen die in een volgend jaar tot betaling komen
Bij dit onderdeel zijn de kosten die in 2022 zijn betaald, maar in 2023 worden verantwoord op de budgetten en kredieten.

GEWAARBORGDE LENINGEN

Wij verwachten niet dat zich in de nabije toekomst aanspraken zullen voordoen.

Gebeurtenissen na balansdatum

Er zijn geen gebeurtenissen opgetreden na balansdatum die van invloed zijn op de jaarrekening 2022.